Özellikle Tesla’nın elektrikli otomobil sektörüne adım atmasıyla birlikte birçok kişi elektrikli ve çevreci araçlara yöneldi ve kendi şirketlerini kurmaya başladı. Bunlardan bazıları başarılı olurken bazıları da hayal kırıklığına uğrattı. “Şimdi Neredeler?” serimizin ikinci bölümünde sizlere Nikola Corporation’dan bahsedeceğiz. Kurulduğu günden itibaren çevreci tırlara odaklanan şirket günümüzde hala faaliyet göstermeye çalışıyor.
Geçmişten günümüzde şirketin yaşantısı
İlk olarak şirketin kuruluşundan başlayalım. Nikola Corporation Trevor Milton tarafından 2014 yılında Utah’da kuruldu. Kuruluşunun üzerinden 2 yıl geçmesinin ardından 2016’da şirket 5.000 adet Nikola One hidrojenli tır planörünün üretimi için İngiliz Fitzgerald Glider Kits planlama gerçekleştirdi. Mart 2019’a geldiğimizde ise şirket kendi tırlarını üretebilmek için Arizona’da 389 dönümlük bir arsayı 20 milyon dolara satın aldı.
Bu satın almayla birlikte büyük hedefler koyan şirket, 2019 yılında yaptığı açıklamada fabrikanın 2020 yılında inşa edileceğini ve 2021 yılında ilk tır üretiminin gerçekleştirileceği açıklandı. Ayrıca hedefler arasında 2023’e kadar her yıl 35 ile 50 bin arasında tır yapılacağı belirtildi. Ancak durum pek de öyle olmadı. 2019 yılının Şubat ayında ise şirketin yatırımcılarından Worthington Industries'in başkanı ve CEO’su olan Mark Russell Nikola’nın başkanı seçildi.
İşlerin güzel gittiğine inan ekip Nisan 2019’da büyük bir etkinlik düzenledi. Bu etkinlikte Nikola Two ve Nikola Tre adlarındaki kamyonlarını, Nikola NZT adındaki UTV’lerini ve Nikola WAV adındaki deniz araçlarını tanıttı. Takvimler 2020 yılını gösterdiğinde ise şirket VectoIQ Acquisition Corporation ile birleşme kararı aldığını duyurdu. Bu kararla birlikte şirketteki yöneticilerin unvanlarında değişikler yaşandı ve 4 Haziran’da NKLA kod adıyla şirket NASDAQ’da listelendi.
9 Haziran 2020’ye kadar her şey çok yolunda girdi. Birçok yatırımcı şirkete yatırım yaptı ve çevreci taşımacılığın umut vadettiğini düşündü. Bu dönemde şirketin hisseleri neredeyse 2 kat arttı. Ayrıca Nikola, Haziran ayının sonunda her ne kadar prototipi halka gösterilmese de Badger adlı pick-up modelleri için rezervasyon almaya başladı. Ağustos 2020’de ise her ne kadar şirket ilk 6 aylık geliri 80.000 dolar olsa da 13 milyar dolar olarak açıklandı.
Her şeyin güzel gitmesinden daha da mutlu olan ekip 8 Eylül 2020’de çok daha güzel bir haber açıkladı. Dünyanın en büyük otomobil üreticilerinden GM’in şirketin yüzde 11 hissesini 2 milyar dolara satın aldığını duyurdu. Ayrıca GM’in yönetim kuruluna birini atayacağı ve Badger pick-up modelinin üretiminin GM tesislerinde yapılacağı belirtildi. Her ne kadar otomobil kadar bataryalarla da uğraşan şirketten batarya tedariki sağlanacağı da açıklandı.
Bu açıklamanın ardından 2 gün sonra şirket için zor bir süreç başladı. Hindenburg Research tarafından yayınlanan raporda Nikola’nın dolandırıcı olduğu belirtildi. Ayrıcı bu suçun Trevor Milton tarafından işlendiği açıklandı. Financial Times ve Research Enquirer da yayınladığı raporda tanıtım sırasında tanıtılan araçların yer çekimi kullanılarak hareket ettirildiği belirtildi. Bu durum GM’in hisselerinde yüzde 4’lük bir düşüşe sebep olurken Nikola’da yüzde 36’lık bir düşüş gerçekleşti.
Her ne kadar hem GM hem de Nikola bu iddiaları yalanlasa da raporun 14 Eylül’de halka açılmasıyla Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu ve Adalet Bakanlığı şirkete soruşturma açtı. İşlerin giderek karıştığı şirkette dolandırıcılık iddialarıyla suçlanan Trevor Milton istifa ettiğini duyurdu. İstifayla birlikte şirketin hisseleri yüzde 20 oranında düştü ve Nikola tanıtım görüntüleri kullanıp videolar çeken kişilere telif hakkı ihlali gerekçesiyle yayından kaldırma bildirimi yolladı.
Galeri: Nikola Tre
Şirketin durumu kötüye giderekten bir açıklama da BP’den geldi. Şirket, ortak olarak yapacakları hidrojen istasyonları projesinden vazgeçtiklerini açıkladı. Bu açıklama çöken hisselerin yüzde 25’den daha da fazla düşmesine sebep oldu. Olaylardan 2 ay sonra Kasım 2020’de GM’de hisse senedi alım işlemlerinden vazgeçtiğini duyurdu. Ayrıca Badger üretimi de tehlikeye girdi. İlerleyen tarihlerde Badger tamamen iptal edildi. Aralık 2020’de ise Republic Services şirket ile yaptığı çöp kamyonu üretimi anlaşmasını iptal etti.
Bu iptallerle birlikte şirketin birçok planı altüst oldu. Hedeflenen üretim planlarının hepsi bir kenara atıldı ve Şubat 2021’de şirketin Nikola WAV gibi araçları tekrardan halka gösterildi. Ayrıca 2021’in 4. Çeyreğinde sadece 50-100 arası Nikola Tre üretileceği belirtildi. Bunun üzerine Haziran 2021’de şirket Wabash Valley Resources başkanlığındaki yeni bir hidrojen fabrikasına 50 milyon dolar yatırım yaptı. Temmuz 2021’de ise şirket 8 farklı kamyon bayisi açacağını belirtti.
Bunu da oku
29 Temmuz 2021 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri Trevor Milton’un dolandırıcı olduğunu belirtti. Buna itiraz eden Milton 100 milyon dolarlık kefaletle serbest bırakıldı. Ardından şirket planlarına bağlı olduklarını ve bir çeyrekte 100 araç satmayı hedeflediklerini belirtti. Geçtiğimiz günlerde ise şirket Washington’da etkinlik düzenleyerek hala ayakta olduklarını belirtti.
Nikola Corporation modelleri
Nikola bahsettiğimiz üzere bugüne kadar birçok araç tanıttı. Bunlardan Nikola One ve Nikola Two tanıtılmasına rağmen teslim edilmedi. Sadece şirketin tanıttığı Nikola One Nisan 2022’de sadece 11 adediyle teslim edilebildi. Hala geriye kalan siparişler için net bir bilgi bulunmuyor. Nikola Tre, açıklanan verilere göre 500-1000 beygir arasında güç ve 500-1200 km arasında menzil sunabiliyor. Aracın hem hidrojenli hem de elektrikli versiyonu bulunuyor. Elektrikli versiyon yüzde 10’dan yüzde 80’e sadece 120 dakikada şarj olabiliyor.
Nikola Zero, Nikola Reckless, Nikola WAV ve Nikola Badger her ne kadar büyük ümitlerle tanıtılsa da yaşanan krizlerle birlikte araçlar iptal edildi ve bazıları şirketin websitesinden kaldırıldı. Peki, sizin düşünceleriniz neler? Sizce Nikola Corporation’ın başına bu kadar kötü şey gelmesiydi ilk zamanlarda koydukları hedefleri gerçekleştirebilirler miydi?