Euro NCAP puanlama protokolü nasıl işliyor?

Euro NCAP Neleri Değerlendiriyor?

Belçika merkezli firmanın piyasaya yeni sürülen araçlarda test ettiği birçok nokta var ancak bunları dört temel başlığa ayırabiliriz:

-       Yetişkin Güvenliği

-       Çocuk Güvenliği

-       Yaya Güvenliği

-       Güvenlik Yardımcısı

Kendi içinde dallara ayrılan bu kategorilere verilen puanlar 2009’dan beridir bir “genel puanlama” sistemine göre hesaplanıyor ve sonuçlar yıldız sistemi ile gösteriliyor. Bu düzenin amacı, otomobilleri segmentleri içinde güvenliğe göre sıralamak.

Kategori Puanları: Yetişkin Güvenliği

Kategorilerin detaylı incelemelerini ileriki içeriklerimizde inceleyeceğiz. Şu an Euro NCAP’in Yetişkin Güvenliği için incelediği kaç alan olduğunu ve toplam puana değineceğiz.

Belçikalı kuruluş Önden Dengeleme Deforme Edilebilir Bariyer, Önden Tam Genişlik, Yanal Çarpma ve Arkadan Çarpma Travması olmak üzere 4 farklı çarpışma testi ve otomatik acil durum freninin performansına toplamda 38 puan veriyor. 2022 itibarıyla bu kategorinin maksimum puanı 40 olacak.

Kategori Puanları: Çocuk Güvenliği

Euro NCAP, arka koltuklara 6 ve 10 yaşında çocukları temsil eden mankenlerle de yandan ve önden çarpma koşullarını değerlendiriyor.

ISOFIX noktaları ve çocuk koltuğu montajının da denediği Çocuk Güvenliği kategorisinde toplamda 49 puan üzerinden değerlendirme yapılıyor. Yeni yönetmelikte bu skorda herhangi bir değişiklik planlanmıyor.

Kategori Puanları: Yaya Güvenliği

Euro NCAP’in Zarar Görebilecek Yol Kullanıcıları adıyla da andığı bu kategoride ise yayalar ve bisikletlilerin araçla çarpışmaları durumunda aldıkları zarar değerlendiriliyor. Baş, kasık ve bacaktaki darbelerin değerlendirildiği bu sekmede ayrıca AEB olarak geçen otomatik fren sistemlerinin de performansı ölçülüyor.

Kuruluş bu kategoride ise maksimum skora 48 puan değer biçmiş. 2020 itibarıyla burada alınacak maksimum puan 54’e; 2022’yle beraber de 63’e çıkarılacak.

Kategori Puanları: Güvenlik Yardımcısı

İsimden de anlaşılabileceği üzere bu kategoride araçların standart olarak sunduğu sürüş asistan ve güvenlik sistemleri nicelik ve nitelik açısından değerlendiriliyor.

Otomatik acil durum frenini birkaç kalemde inceleyen Euro NCAP ekibi ayrıca hız sabitleyici, kemer uyarısı ve şeritte kalma desteklerini de değerlendiriyor ve bu kategoride en fazla 13 puan alınabiliyor. 2020 itibarıyla azami skor 16 puan olacak. 2022-2023’te ise çıta 18 puana çekilecek.

Yıldız Derecelendirmeleri Nasıl Yapılıyor?

Euro NCAP denildiği anda hemen hemen hepimiz test edilen aracın kaç yıldız aldığını konuşuyoruz. Peki bu yıldızlar nasıl hesaplanıyor? Kuruluş, 2020 ve 2021 yıllarında şimdiye kadar incelediğimiz 4 kategoride şu koşulları arıyor:

2022 ve 2023’te ise Yaya Güvenliği’nde tüm yıldızların skalası %10'ar artacak ve Güvenlik Yardımcısı kategorisiyle aynı olacak.

Toplam Puan Hesabı Katsayıları Kaçtır?

Euro NCAP, şimdiye kadar bahsettiğimiz kategorilerde yıldız hesabını yapmadan önce alınan puanları belirli katsayılarla çarparak bir ortalama skor alıyor ve daha sonra yıldız hesabına geçiyor.

Bir otomobilin alacağı yıldızın belirlenmesinde en büyük etken, %40 ile Yetişkin Güvenliği kategorisinde. Diğer üç kategoride alınan puanlar ise %20’lik bir katsayı ile çarpılıyor. Tüm sonuçlar toplanıp dörde bölündüğünde ise araçların yıldız skoru ortaya çıkıyor. Bu arada dipnot olarak ekleyelim, eğer araç herhangi bir çarpışmada kırmızı ile ifade edilen kötü sonucunu verirse skoru ne olursa olsun 5 yıldız alamıyor.

Euro NCAP Sonuçlarının Geçerlilik Süresi Nedir?

Euro NCAP’in yayınladığı derecelendirmelerin normalde geçerlilik süresi en fazla 6 yıl ancak aracın güvenlik donanımında yapılan ekleme ve çıkarmalar, makyaj operasyonu gibi durumların takibi için her 12 ayda bir araçlar yeniden çağrılıyor.

Bu sefer zorunlu olmadıkça çarpışma testi yapılmasa da güvenlik paketi kapsamı inceleniyor ve aracın kurallara uygun olup olmadığı, dolaylı olarak skorunun korunup korunmayacağı kontrol ediliyor. Her makyaj operasyonu aracın aldığı yıldıza etki etmese de Euro NCAP, gerekli gördüğü durumlarda testleri tekrar edebiliyor.

Yıldız Derecelendirmeleri Nasıl Okunmalı?

Euro NCAP’in sitesinde paylaşılan yazıya göre 0’dan 5’e kadar yıldızların açıklaması şu şekilde:

Örnek: 2019 Peugeot 2008

Son olarak bir örnek ile puanlamaları hesaplayalım. Tekrar hatırlamanız adına Yetişkin Güvenliği 38; Çocuk Güvenliği 49; Yaya Güvenliği 48 ve Güvenlik Yardımcısı 13 puan üzerinden değerlendiriliyor.

Peugeot 2008’i örnek olarak alalım. Standart versiyonu 4, güvenlik paketlisi 5 yıldız alan Fransız SUV’nin kategorilerde aldığı puanlar sırasıyla 34,7; 41,4; 29,9 ve 8,9. Belçikalı kuruluş, bu puanları alınabilecek maksimum skor ile oranlıyor ve yuvarlamayı aşağı doğru yapıyor. Yani 2008’in puanları kategorilere göre sıralı olarak %91, %84, %62 ve %68.

Anlayacağınız Peugeot 2008, Güvenlik Yardımcısı hariç tüm kategorilerden 5’er yıldız almayı başarıyor. Katsayı hesabını yaparak da sonucun sağlamasını yapabiliriz. [(5x(0.4)) + (5x(0.2)) + (5x(0.2)) + (4x(0.2))] = 4.8. Ancak aracın dört yıldızda kalmasının sebebi yanal çarpmada 10 yaşında çocuğun göğüs bölgesinde kırmızı not alan zayıf koruma olmuş.

Biliyoruz, biraz karışık ancak Euro NCAP araçların her geçen gün daha da güvenli olması için test prosedürlerini sürekli güncel tutuyor ve otomobil üreticilerini bu konuda daha iyi olmaya zorluyor. O yüzden araç seçiminizde Euro NCAP raporlarını okursanız hiç fena olmaz.